Zorgsector: maak je niet afhankelijk van de big tech bedrijven, trek samen op en houd regie
Met de huidige discussies rond ‘big tech’ en alle geopolitieke ontwikkelingen, is het goed dat ook de zorgsector zich een spiegel voorhoudt. Hoe afhankelijk is de sector van de grote techbedrijven uit bijvoorbeeld de VS, en hoe verkleinen we die?
Bij de inauguratie van Donald Trump als nieuwe president van de VS, waren de CEO’s van alle grote tech bedrijven aanwezig, prominent vooraan op de eerste rij. Van Alphabet (het bedrijf achter Google) tot Apple, en van Meta tot OpenAI. Al veel langer is de grip op deze bedrijven vanuit Europa, laat staan van individuele Nederlandse organisaties, nu nog erg klein. Maar met de inmenging van deze bedrijven in de Amerikaanse politiek en vice versa, is het tijd om onze visie op deze bedrijven te herzien.
Ook de zorgsector zal hierop moeten reflecteren, want ook hier groeit de afhankelijkheid snel van deze bedrijven. Waar de Nederlandse overheid al snel in de problemen komt zodra een bedrijf als Microsoft zich terug zou trekken, kunnen ook veel zorgorganisaties niet zonder de grote techbedrijven. Als Oracle, Salesforce, Cisco of bijvoorbeeld Epic eenzijdig hun voorwaarden aanpassen, zich terugtrekken uit Europa of de Amerikaanse president vanuit emoties sancties oplegt of de dienstverlening anderszins beïnvloedt, raakt dit veel zorgorganisaties. Dat is natuurlijk een te grote afhankelijkheid en daarmee een niet gewenste situatie. En dan hebben we het nog niet gehad over ethische aspecten en privacy van patiënten of zorgverleners die in het geding kan komen…
Grip op ‘big tech’ binnen de Nederlandse zorgsector
Makkelijk is het niet, om de afhankelijkheid te verkleinen van ‘big tech’. Om goede digitale diensten en software te maken en grote meerwaarde te creëren, is vaak schaal nodig. En die hebben de genoemde bedrijvennatuurlijk wereldwijd. Toch zijn er manieren om de afhankelijkheid in ieder geval goed in beeld te hebben en waar dit kan deels te beperken en daarmee de Nederlandse zorgsector zelf meer grip en eigenaarschap te geven over de eigen digitale systemen en diensten.
Neem het voortouw en ontwikkel een eigen visie
Digitalisering in de zorg zou niet moeten bij de technologie, maar bij visie en toegevoegde. Waar gaat de zorgsector heen, hoe houden we de zorg zo goed mogelijk voor iedereen toegankelijk en betaalbaar in Nederland en wat is hiervan als afgeleide de strategie voor je eigen zorgorganisatie? Dit zijn de strategische vragen waar elke organisatie mee zou moeten starten om zo tot een eigen visie te komen welke technologie en partners hierbij nodig zijn.
En omdat veel zorgorganisaties qua interne processen op elkaar lijken, is het waardevol om voor IT en digitalisering samen op te trekken. Zo kom je als sector en als zorgorganisatie allereerst tot een eigen visie op digitalisering in de zorg en ontstaat een scherper beeld waar de oplossingen van grote Amerikaanse partijen wel nodig zijn en waar al alternatieven mogelijk zijn. Een best-of-breed strategie (Sietse Beukenkamp) kost in aanvang meer energie maar maakt je uiteindelijk als organisatie minder kwetsbaar.
Europese wetgeving en samen optrekken
De EU loopt wereldwijd voorop als het gaat om wetgeving die burgers en organisaties kan beschermen. Veel privacy- en mededingingswetgeving vindt zijn oorsprong in Europese landen. Zo hebben we het bijvoorbeeld aan de EU te danken dat we sinds enkele jaren allemaal niet meer torenhoge kosten hebben bij het bellen in het buitenland en webwinkels je niet meer ongevraagd online overal mogen volgen. Ook voor de nu snel opkomende AI-technologieën loopt de EU voorop met wetgeving. Deze moet burgers en organisaties helpen om AI-systemen veilig, ethisch en betrouwbaar te houden. En ja, hier moeten de grote tech bedrijven uit bijvoorbeeld Amerika of China, zich natuurlijk ook houden voor de diensten die ze binnen de EU leveren.
Voor veel zorgorganisaties is dit onderwerp te groot om geheel zelfstandig op te pakken, juist dan kan het heel waardevol zijn om samen met bijvoorbeeld een brancheorganisatie op te trekken of een initiatief als Digizo. Zo deel je sneller gezamenlijk inzichten en kun je focus houden als individuele organisatie op de echte verandering intern die voortkomt uit de introductie van digitale technologieën.
Vertrouwen aan eigen medewerkers
Uiteindelijk zijn de eigen medewerkers van je organisatie het meest belangrijk. Zij maken het verschil bij de uitvoering van zorg voor cliënten en patiënten. En zij kunnen ook nooit vervangen of ‘gekopieerd’ worden door een big tech organisatie.
Als het lukt om als zorgsector gezamenlijk en als individuele zorgorganisatie vanuit een sterke eigen visie aan de slag te gaan met digitale technologieën worden we én minder afhankelijk van big tech en komen we het verst. Hoe kijk jij aan tegen de rol van big tech in de zorg, en hoe hier als sector mee om te gaan?
Houd de regie!
Als initiatief vanuit de zorgsector zelf, heeft bij BeterDichtbij de sector altijd grip gehad op onze dienst. Alles wat we doen, doen we samen en opbrengsten blijven van de zorgsector zelf, zowel in kennis als in financiën. De zorgsector zit in ons DNA, en die verbinding is een van de belangrijkste succesfactoren is voor onze groeiende communicatiedienst. Maar nooit eerder was het belang hiervan voor de Nederlandse maatschappij zo groot.
Daarom zorgsector: trek samen op en houd de regie, om zo te zorgen dat techniek de sector blijft ondersteunen. En verklein zo het risico op problemen door te grote afhankelijkheid van big tech.
Heb je hier aanvullende ideeën bij of wil je reageren, dan zien we je reactie graag tegemoet.
Deze blog verscheen in iets aangepaste vorm ook op Zorgvisie.